vr 12 sep 2025, 06:00 Nieuws
Papendrecht – Het is tijd voor een nieuwe impuls, vindt het bestuur van de Natuur- en Vogelwacht “De Alblasserwaard” (NVWA). Het streeknatuurcentrum in Papendrecht krijgt een ingrijpende opknapbeurt en moet een bruisend educatief centrum worden. Ook bezint het bestuur zich op meer activiteiten, met name om jongeren aan te spreken.
Pr-man Koos Leeuwenstein uit Sliedrecht en voorzitter Marcel Hoornweg uit Oud-Alblas praten met enthousiasme en gedrevenheid over de plannen. Als het aan hen ligt ziet het gebouw aan de Matenaweg 1 er volgende zomer heel anders uit en is het er ook veel drukker.
Veel kennis
Koos: “We zitten in een oriëntatiefase. Op zaterdag 13 september hebben we een bijeenkomst voor leden, coördinatoren en vrijwilligers over de vraag: wat zou de toegevoegde waarde van de NVWA moeten zijn en waar gaan we met elkaar naartoe? Als bestuur hebben we al een educatief plan gemaakt. Daarover ben ik in gesprek met mensen die educatieve vaardigheden hebben. We hebben hier heel veel kennis in huis. We kunnen bijvoorbeeld een cursus ‘vogelen voor beginners’ verzorgen, of workshops en excursies; ik kan er honderden verzinnen.”
We willen het gebouw gezelliger en duurzamer maken
Onderzoek
De vereniging telt 13 werkgroepen met specialisaties die variëren van weidevogels of kerkuilen tot insecten of amfibieën. De kennis die de leden hebben, wil de NVWA beter delen. Koos: “Al sinds 1975 doen leden onderzoek naar vogels in de boezem van Kinderdijk. De onderzoeksresultaten geven we door aan landelijke organisaties. We zijn een van de langst bestaande onderzoeksgroepen in Nederland die dat doen. Er gebeurt bij ons heel veel, maar zelfs Marcel en ik weten niet precies hoeveel. De werkgroepen staan nogal op zichzelf. We proberen nu mensen bij elkaar te brengen.” Met een lach: “Dat valt nog niet mee.”
Droom
Een goede bundeling van krachten moet ertoe leiden dat het grote publiek beter bereikt wordt. Dat is hard nodig, vinden Koos en Marcel. “Als je kijkt naar natuurbeleving, kennis en besef van wat er gaande is, dan kunnen wij een heel belangrijke rol spelen”, zegt Koos. “Marcel en ik zijn begin dit jaar toegetreden als vrijwilliger. Mijn droom is om hier, naast een educatief centrum, ook een pluktuin en biologische moestuin te realiseren.”
Boost
Over het gebouw zegt Marcel: “We willen het gezelliger en duurzamer maken, onder andere door het beter te isoleren en warmtepompen te installeren.” Koos knikt. “Daar zijn vergaande plannen voor. De voltooiing van de renovatie wordt een moment om mensen hiernaartoe te lokken. Dit gebouw is in 2000 neergezet, toen zag je een explosie van het aantal vrijwilligers. Als we dit opgeknapt hebben, hoop ik dat het een boost geeft. We denken aan een heropening volgend jaar zomer, met een open dag en kraampjes van de werkgroepen.”
Weer groeien
Kijkend naar het ledenbestand wordt duidelijk dat actie niet overbodig is. “Koos: “Onze vereniging bestaat sinds 1969. Ons ledenbestand is vergrijsd en kleiner geworden. In de afgelopen jaren zakten we van 1000 naar 550 leden. We willen graag weer groeien, meer vrijwilligers en het liefst ook jongeren betrekken bij onze activiteiten. Mede daarom zijn we tegenwoordig actief op Instagram.”
Landbouw
Mensen laten zien hoe mooi en tegelijkertijd hoe kwetsbaar de natuur is, dat is wat Koos en Marcel motiveert. Ja, de natuur is óók veerkrachtig, weten ze, maar dan moet die wel een kans krijgen. Marcel ziet om zich heen dat het aantal weidevogels flink is afgenomen. “Ook zijn er minder insecten – dat merk je aan je schone autoruit – en dit betekent dat er ook minder zwaluwen zijn, want die leven van insecten. Een van de factoren is dat de landbouw grootschaliger is geworden.”
Afhankelijk
Veel mensen trekken in hun vrije tijd graag de natuur in, om er te ontspannen en bewegen. Maar de betekenis van natuur gaat verder, zegt Marcel. “Het is belangrijk om de natuur te behouden en te versterken omdat we als mens afhankelijk zijn van natuurlijke ecosystemen. Je schrikt er soms van als je merkt hoe beperkt de kennis daarvan is, ook bij mensen die denken dat ze best milieubewust zijn. Ik sprak pas iemand die zei dat de Alblasserwaard in de afgelopen 50 jaar niet is veranderd. De achteruitgang van de natuur gaat in een mensenleven relatief langzaam, daarom merken veel mensen het niet op.”
Subsidie boeren
De NVWA onderhoudt goede contacten met agrariërs. Koos: “We geven cursussen agrarisch weidevogelbeheer. Deelnemers horen wat ze kunnen doen op hun boerenbedrijf en hoe ze er subsidie voor kunnen krijgen.” Marcel: “We moeten samenwerken met de agrarische sector. Ook met Den Hâneker (een vereniging voor natuur- en landschapsbeheer, red.) werken we samen. Boeren moeten ook een bestaan hebben, daarom moeten ze goed gecompenseerd worden voor hun bijdragen aan de natuur.”
Als je de natuur in trekt, gaat er een andere wereld voor je open
Meer buiten zijn
Ze zijn geen activistische vereniging, stelt Marcel. “Maar als je begrip kweekt door een boodschap te herhalen, dan hoop je dat het gaat landen, dat het besef toeneemt. We hebben veel contact met scholen; het is belangrijk dat je jonge kinderen nieuwsgierig maakt naar de natuur, een beetje van hun mobiele telefoon probeert weg te krijgen, zodat ze meer buiten zijn. Dat is ook voor de kinderen zelf belangrijk.”
Neus in het gras
Zelf groeide de nieuwe voorzitter op met liefde voor de natuur. Met zijn vader trok hij de grienden in. “Ik kreeg het van mijn ouders mee, en van een oom. Als kind had ik al een microscoop en ik was veel buiten te vinden. Ik groeide op in Rotterdam Charlois, tussen de havens en het beton. Ik ben altijd nieuwsgierig geweest naar de omgeving. Als je de natuur in trekt, gaat er een andere wereld voor je open. Je moet wel kijken, met je neus in het gras gaan liggen, dan zie je ineens van alles.”
De NVWA zoekt nog vrijwilligers. Meer informatie is te vinden op de website van de NVWA, ook over de werkgroepen en activiteiten.
Interview/Bron: Anne Marie Hoekstra Het Kontakt/Klaroen 10 september 2025
